จกฺขายตนํ สติปฏฺฐานนฺติอาทิ สพฺพธมฺมานํ ปเภทปุจฺฉาวเสน วุตฺตํฯ ตตฺถาปิ สติวเสน ปฏิกฺเขโป, อารมฺมณวเสน ปฏิญฺญาติฯ เอวํ สพฺพปญฺเหสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ สุตฺตสาธนา อุตฺตานตฺถาเยวาติฯ

สติปฏฺฐานกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. เหวตฺถิกถาวณฺณนา

[304] อิทานิ เหวตฺถิกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ ‘‘สพฺเพปิ อตีตาทิเภทา ธมฺมา รูปาทิวเสน อตฺถิ, อตีตํ อนาคตปจฺจุปฺปนฺนวเสน, อนาคตปจฺจุปฺปนฺนานิ วา อตีตาทิวเสน นตฺถิ; ตสฺมา สพฺพเมวิทํ เอวํ อตฺถิ เอวํ นตฺถี’’ติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เอตรหิ วุตฺตปฺปเภทานํ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย อตีตํ อตฺถีติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺสฯ เหวตฺถิ เหว นตฺถีติ วิสฺสชฺชนํ ปรวาทิสฺสฯ ตตฺถ เหวาติ เอวํ ฯ อถ นํ สกวาที ‘‘ยทิ อตีโตว เอวํ อตฺถิ, เอวํ นตฺถีติ ลทฺธิ, เอวํ สนฺเต โสเยว อตฺถิ, โสเยว นตฺถิ นามา’’ติ ปุจฺฉนฺโต เสวตฺถิ, เสว นตฺถีติ อาหฯ อิตโร เตเนว สภาเวน อตฺถิตํ, เตเนว นตฺถิตํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติฯ ทุติยํ ปุฏฺโฐ สกภาเวเนว อตฺถิตํ, ปรภาเวเนว นตฺถิตํ สนฺธาย ปฏิชานาติฯ ตโต ปรํ อตฺถฏฺโฐ นตฺถฏฺโฐติ อตฺถิสภาโว นตฺถิสภาโว นาม โหตีติ ปุจฺฉติฯ อิมินาวุปาเยน สพฺพวาเรสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ ปริโยสาเน ปน ‘‘เตน หิ อตีตํ เหวตฺถิ, เหว นตฺถี’’ติ จ ‘‘เตน หิ รูปํ เหวตฺถิ, เหว นตฺถี’’ติ จาติอาทีนิ วตฺวา กิญฺจาปิ ปรวาทินา ลทฺธิ ปติฏฺฐาปิตา, อโยนิโส ปติฏฺฐาปิตตฺตา ปเนสา อปฺปติฏฺฐาปิตาเยวาติฯ

เหวตฺถิกถาวณฺณนาฯ

มหาวคฺโค นิฏฺฐิโตฯ